Groźnie brzmiące słowo research śmiało mogłoby się znaleźć na liście pierwszych 10 pozycji w słowniku copywritera. Już dawno wyparło swój polski odpowiednik w marketingu. Researchem zajmują się jednak nie tylko marketerzy, ale praktycznie każda osoba, nawet jeśli nie zdaje sobie z tego sprawy.
Research to proces poszukiwania, gromadzenia, analizowania i interpretowania informacji na określony temat. Służy do zrozumienia i interpretacji rzeczywistości. Pozwala na przetworzenie wiadomości. Stanowi podstawę każdej pracy, nie tylko naukowej.
Dobry research zaczyna się od pytania: co właściwie chcę wiedzieć? Aby uzyskać odpowiednie informacje, ustal najpierw, czego w zasadzie poszukujesz. Pozwoli Ci to uniknąć kręcenia się w kółko i frustrujących momentów nad klawiaturą.
Zacznijmy od kwestii językowych, czyli słowa research. Chociaż nawet jego wymowa i pisownia wskazują na zagraniczne pochodzenie, ten obcy wyraz na dobre rozgościł się w rozmowach użytkowników języka polskiego.
Tłumaczenie na polski słowa research to „badanie” lub „praca badawcza”. Hasło pojawia się nawet w Wielkim Słowniku Ortograficznym PWN. Możemy tam podejrzeć prawidłową odmianę tego słowa (research, researchu, researchem, researche, researchów).
Research wykorzystywany jest przede wszystkim w pracy zawodowej, np. przed napisaniem dzieła życia lub podjęciem ważnej decyzji. Jednak to nie wszystko. Umiejętność ta bardzo przydaje się również na co dzień. I prawdopodobnie całkiem nieźle sobie z nią radzisz. Nie wierzysz? A kto przeglądał rankingi telefonów komórkowych przed zakupem tego idealnego? Ile czasu poświęcasz na wybór restauracji na obiad urodzinowy?
Research rynkowy zazwyczaj jest przeprowadzany przez firmy – na początku ich działalności, okresowo lub przed podjęciem ważnych decyzji. Pozwala zrozumieć potrzeby i zachowania konsumentów. W jego zakres wchodzą m.in. analiza konkurencji, badanie segmentów rynku, satysfakcji klienta czy trendów.
Research naukowy poprzedza napisanie pracy naukowej lub podjęcie badań. Może być przeprowadzony w każdej dziedzinie. Ten typ researchu zazwyczaj obejmuje przegląd powstałych już prac naukowych, analizę danych statystycznych, eksperymenty, badania terenowe czy badania teoretyczne.
Research medyczny służy zrozumieniu poszczególnych chorób. To badanie przeprowadza się z nadzieją na znalezienie lekarstwa lub lepszego sposobu na walkę z daną dolegliwością. Polega m.in. na podjęciu badań klinicznych, epidemiologicznych, genetycznych oraz analizie działania dostępnych leków i terapii.
Research edukacyjny dąży do zrozumienia, w jaki sposób ludzie się uczą. W jego skład wchodzą m.in. badania nad efektywnością poszczególnych metod nauczania, rozwojem dzieci i młodzieży, edukacją dorosłych czy systemem szkolnictwa. Zebrane opinie i wnioski służą poprawie procesów edukacyjnych.
Research społeczny pozwala lepiej poznać dane społeczeństwo i kulturę. Obejmuje przede wszystkim badania nad dynamiką grup społecznych, migracjami, nierównościami społecznymi i wpływem mediów na społeczeństwo.
Research osobisty możesz przeprowadzić w każdym momencie. Służy podjęciu decyzji w danej sprawie. Może to być np. zakup nowego telefonu, wybór miejsca na wakacje czy wymarzonego stanowiska pracy.
Poznaj Anię, Ania właśnie skończyła szkołę i stawia pierwsze kroki w copywritingu. Ponieważ jeszcze nie zna swojej specjalizacji, przyjmuje każde dostępne zlecenie. Wielokrotnie zdarza się jej pisać teksty na tematy, o których nigdy wcześniej nie słyszała.
Dzisiaj Ania będzie pisać o katalizatorach. Ponieważ nie ma pojęcia, czym one są, włącza wyszukiwarkę i wpisuje „katalizatory”. Posłuszne Google wypluwa kilka tysięcy stron z podanym słowem kluczowym. Ania przegląda pierwsze trzy pozycje – na więcej nie ma już siły.
Jak myślisz, czy nasza początkująca copywriterka napisze dobry tekst?
Masz rację. Oddany przez nią artykuł najprawdopodobniej rozczaruje zleceniodawcę. Jeśli pojawią się w nim rażące błędy, całkowicie straci on zaufanie do copywriterki i zadba o to, aby nigdy więcej nie podjąć z nią współpracy.
Być może zdziwi Cię to, co teraz powiem, ale przedstawiony przeze mnie scenariusz jest… scenariuszem optymistycznym.
Załóżmy teraz, że zleceniodawca Ani również nie ma bladego pojęcia o katalizatorach. Ponieważ tekst jest wartki i dobrze się go czyta, właściciel firmy z radością umieści go na swojej stronie internetowej. Strona ma wielu czytelników. Ufają oni w zawarte na niej informacje, ponieważ do tej pory nigdy się nie zawiedli. Nikt nie zauważa, że coś jest nie tak.
Na stronę firmy wchodzi następny copywriter, który oprze swój artykuł na tekście Ani. To koło przekazywania błędnych informacji toczy się dalej, a Internet powoli zapełnia się wyssanymi z palca informacjami na temat katalizatorów.
Oczywiście, w realnym świecie ta sytuacja najprawdopodobniej nie eskalowałaby aż do tego stopnia. Na stronę wszedłby specjalista, który użyłby swojego autorytetu, aby podważyć napisaną treść. Mógłby on po prostu napisać e-mail do właściciela strony, ale mógłby również opublikować post w social mediach, wyśmiewając brak eksperckiej wiedzy w poważnej firmie.
Dobry copywriter przed wystukaniem pierwszych słów na klawiaturze próbuje dokładnie poznać cel tekstu, odbiorcę, produkt lub usługę, kontekst, w jakim jest osadzona dana firma i sposób komunikacji marki. Oto 5 punktów, w których powinieneś wykazać się swoimi umiejętnościami szpiegowskimi.
Do kogo piszesz? Do doktora Antoniego, prezesa dużej firmy, a może do pani Joli, matki trójki dzieci? Twój odbiorca definiuje sposób, w jaki powinieneś się do niego zwracać. Inny styl i słowa przekonają osobę, która na co dzień posługuje się potocznym słownictwem, a inne wysoko postawionego szefa korporacji.
Spróbuj dokładnie poznać swojego odbiorcę. Jakie ma potrzeby, obawy, zainteresowania, wartości? Te informacje znajdziesz w Internecie – choćby w sieciach społecznościowych.
Osoba, do której piszesz, określa cel, w którym tworzysz określone treści. Zastanów się, czy powinny one bawić, przekonywać, a może po prostu informować? Co chciałbyś przeczytać, gdybyś był doktorem Antonim? Od czego nie będziesz mógł się oderwać jako pani Jola?
Ciężko jest pisać o czymś, czego nie znasz. Możesz wystukać na klawiaturze kilka ogólników, doprawić tekst banałami w stylu „bogate doświadczenie”, „najlepsza jakość” i „profesjonalna obsługa klienta”. Czy odniesie to jednak zamierzony skutek? Nadzieja umiera ostatnia…
Dowiedz się, jakie unikalne cechy ma produkt, o którym piszesz. Jakie problemy rozwiązuje? Przed popełnieniem jakich błędów chroni? Co klient zyska, gdy zdecyduje się na zakup? Aby pokazać wartość, powinieneś się tego dowiedzieć.
Poświęć czas, aby zrozumieć strategię firmy, dla której tworzysz. Jakie są jej cele i wartości? Jak obecnie pozycjonuje się na rynku? Jak do tej pory komunikowała się z odbiorcami? Ta wiedza pomoże Ci dobrać język i styl spójny z marką.
Przejrzyj dotychczasową komunikację na stronie internetowej i w mediach społecznościowych. Wyłap punkty wspólne. Czy firma zwraca się na Ty do odbiorców, czy używa zwrotów grzecznościowych? Jak mówią o sobie? Chcą się pokazać jako profesjonaliści, a może dobre ziomki?
Im więcej szczegółów wyłapiesz, tym łatwiej będzie Ci stworzyć dobre teksty w przyszłości. Naprawdę opłaca się odrobić porządnie tę pracę domową!
Działania konkurencji mogą być niekończącym się źródłem inspiracji. Nawet jeśli konkurencja jest, delikatnie mówiąc, beznadziejna. Zawsze będziesz wiedzieć, czego nie robić…
Podejrzyj ich strategie komunikacji. Zerknij, jakie słowa kluczowe wykorzystują. Pobaw się w szpiega i wykryj ich mocne i słabe strony. A po udanym researchu… zrób wszystko lepiej.
Jak to mawiają: „uwaga odbiorców na pstrym koniu jeździ”, dlatego bądź na bieżąco z trendami i aktualnościami w branży. Co się klika? Co sprawia, że niektóre produkty lub usługi odnoszą natychmiastowy sukces? Jaka jest moda w pisaniu tekstu? Inspiruj się tym, co popularne lub… nie, ale rób to świadomie.
Plan to podstawa dobrego researchu. Aby poszukiwanie informacji zaowocowało zdobyciem odpowiednich materiałów, wypracuj sobie własną rutynę. Oto kilka kroków, które ułatwią Ci wykonanie zadania:
1. Zdefiniuj cel researchu: Czego chcesz się dowiedzieć? Jakich informacji potrzebujesz? Planujesz ogólnie zrozumieć temat? A może zjadłeś już zęby na danej dziedzinie i po prostu chcesz odnaleźć odpowiedzi na konkretne pytania?
2.Zidentyfikuj źródła informacji: Czy są jakieś źródła informacji, których nie możesz pominąć? Jakie bazy danych, strony internetowe i kanały w mediach społecznościowych mogą okazać się przydatne? Czy będziesz musiał przeprowadzić własne badania, ankiety lub wywiady?
3.Ustal harmonogram: Kiedy i jak będziesz przeprowadzał research? Ile czasu mniej więcej chcesz poświęcić na poszukiwanie konkretnych informacji? Do kiedy musisz oddać przygotowany tekst lub raport?
4.Przygotuj narzędzia: Czy notes i arkusz tekstowy Ci wystarczą? W jakiej formie będzie Ci najłatwiej zebrać potrzebne informacje? Potrzebujesz specjalistycznego oprogramowania do analizy danych?
5.Zorganizuj miejsce pracy: Wolisz pracować w ciszy czy przy muzyce? Masz oświetlenie dostosowane do Twoich preferencji? Stworzyłeś sobie warunki, w których dobrze Ci się pracuje?
Tyle, ile potrzeba…
Nie ma uniwersalnej zasady, która nakazywałaby spędzać nad researchem 2, 3 czy 4 godziny. Wielokrotnie spotkasz się z sytuacją, gdy na kapiące informacjami źródła natkniesz się już po kilku minutach poszukiwań. Czasami zaś będziesz musiał przetrząsnąć cały Internet w poszukiwaniu malutkiego skrawka wiedzy.
Aby nie zginąć w gąszczu informacji i nie obudzić się sto lat później z ręką z dala od klawiatury, ustal sobie limit czasowy. Bądź jednak elastyczny. Jeśli po upływie założonej godziny, 2 czy 15 nadal nie masz wystarczających informacji na wybrany temat, pozwól sobie na przedłużenia czasu.
Pamiętaj jednak, że deadline’y są święte. Obiecując konkretną datę oddania tekstu, uwzględnij czas potrzebny na research. Wraz ze zdobywanym doświadczeniem zauważysz, że dotarcie do odpowiednich informacji wychodzi Ci zdecydowanie szybciej.
Jeśli researchu dokonujesz na własne potrzeby, masz pełną wolność w wyborze formy prezentacji wyników badania. Najpewniej w ogóle nie musisz się nad tym zastanawiać, ponieważ zebrane informacje szybko znajdą się w napisanym przez Ciebie tekście.
Co jednak jeśli od wyników Twojego researchu zależą losy świata, firmy lub kariery zawodowej innej osoby? Wtedy powinieneś wybrać taki sposób przedstawienia swoich spostrzeżeń, który pozwoli jak najlepiej wykorzystać zebrane dane. Oto kilka najpopularniejszych metod:
Niezależnie od formy prezentacji wyników researchu upewnij się, że jest ona łatwo zrozumiała i adekwatna do potrzeb odbiorcy. Uwzględnij wykorzystane źródła, aby odbiorca wiedział, skąd pochodzą zebrane informacje.
Jak się już domyślasz, profesjonalny researcher zajmuje się zawodowo pozyskiwaniem wartościowych informacji. Jego praca zależy od dziedziny, w której operuje. Może to być m.in. HR, dziennikarstwo czy IT. Taka osoba nie tylko wyszukuje dane, ale również filtruje je i analizuje ich wiarygodność.
Researcher kładzie cegiełkę pod większą konstrukcję, dlatego jego działania muszą być wykonywane z pełnym profesjonalizmem. Zazwyczaj ściśle współpracuje z osobą, która potrzebuje konkretnych informacji, wymieniając się doświadczeniem i proponując wartościowe źródła.
Naturalnym środowiskiem researchera są archiwa, redakcje, działy HR i… własny dom, ponieważ ta praca bardzo często ma charakter zdalny. Do wykonywania zawodu wyszukiwacza informacji potrzebne Ci są przede wszystkim: dobre wyczucie, znajomość wiarygodnych źródeł, wewnętrzny alarm ustawiony na fake newsy, cierpliwość i umiejętności analityczne.
Nie ma konkretnych studiów, które przygotowywałyby pod zawód researchera. Jeśli jednak interesujesz się tym tematem od strony naukowej, sprawdź oferty uczelni pod kątem bibliotekoznawstwa i informacji naukowej.
Praca researchera dostarcza dużo satysfakcji. Pozwala na szersze poznanie świata i fascynującej Cię dziedziny. Jednak nie samą satysfakcją żywi się człowiek, dlatego spróbujmy znaleźć odpowiedź na pytanie „ile zarabia profesjonalny researcher?”.
Według portalu wynagrodzenia.pl osoba zatrudniona na stanowisku researchera zarabia średnio 5 680 zł brutto. 25% najgorzej zarabiających otrzymuje miesięcznie 4 700 zł brutto, a 25% zawodowej śmietanki – 8 250 zł lub więcej. Dane pochodzą z Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń i zostały zaktualizowane w styczniu 2023 roku.
Research to nie tylko suche zbieranie danych i faktów. To przede wszystkim sztuka zadawania odpowiednich pytań, zerkanie na temat z różnych perspektyw i analizowania informacji w kontekście większej całości.
Z odpowiednim podejściem research nie jest taki straszny, jak go malują. W końcu w ludzkiej naturze leży zadawanie pytań i znajdowanie na nie odpowiedzi. Jako podstawowe umiejętności przydadzą Ci się ciekawość, otwartość na naukę i zdolność do krytycznego myślenia.